Nieco ponad godzinę jazdy samochodem od 'Szkodnikówki' w Białym Borze i okolicach znajdziecie szlaki fortyfikacji Wału Pomorskiego i ciekawostkę - Pomorską Górę Piasku wznoszącą się na 65m ponad las...

Na mocy traktatu wersalskiego Niemcy utracili na Wschodzie spore obszary wraz ze znajdującymi się na nich twierdzami. Potajemnie rozpoczęto przygotowania do budowy nowych fortyfikacji wzdłuż granicy z II Rzeczpospolitą Polską. Zdecydowano się na wykonanie systemu obrony linearnej, tworzonej przez niewielkie żelbetonowe schrony bojowe rozmieszczone nierównomiernie. Tam, gdzie warunki terenowe i naturalne przeszkody sprzyjały obronie – było ich mniej, a w miejscach strategicznych i trudnych do obrony – więcej (średnio 4 bunkry na kilometr). Pozycję Pomorską tworzyło około 900 obiektów różnych typów i przeznaczenia. Fortyfikacje podzielono na ok. 60 odcinków, nadając im oznaczenia od lokalnych nazw geograficznych, bądź historycznych.

BIAŁY BÓR

Szlak okrężny fortyfikacji w Białym Borze zatacza pętlę o długości ok. 2,8 km która łączy 7 schronów wykonanych w 1934 roku. Najlepiej zaparkować na końcu ulicy Mickiewicza w sąsiedztwie jeziora i stąd ścieżką znakowaną symbolem bunkra namalowanym na białym tle już po kilkuset metrach dojdziemy do bunkra ze stalową kopułą - w czasie działań wojennych siedział tam obserwator. Schron był odporny na bezpośrednie trafienie pociskiem o kalibrze 150 milimetrów, co wówczas gwarantowało względne bezpieczeństwo załodze. Obiekt składa się z kilku pomieszczeń – przedsionka, w którym żołnierze trzymali też sprzęt i elementy uzbrojenia oraz izby bojowej ze stanowiskiem ciężkiego karabinu maszynowego ukrytego za pancerną płytą. Z tego miejsca można było prowadzić ostrzał w kierunku południowo-wschodnim blokując centrum Baldenburga, czyli obecnego Białego Boru. W bunkrze była też część socjalna z miejscem dla wypoczynku dla żołnierzy oraz też znajdowało się wyjście ewakuacyjne.
Kolejnym schronem jest jeden z pierwszych, które wybudowano – obserwacyjno-bojowy wzniesiony na wysokiej skarpie nad jeziorem. Ale wcześnie warto zboczyć w prawo na Zielony Mostek z widokiem na jezioro Łobez. Przy szlaku napotkamy także obelisk pamięci urodzonego w Białym Borze pisarza Karla Russa. Dalej na szlaku przy drodze w kierunku Szczecinka został wybudowany przez Niemców schron-garaż na armatę przeciwpancerną. Co ciekawe był on zamaskowany atrapą stodoły. Na zakończenie można zobaczyć schron ukryty w podpiwniczeniu zwykłego domu w centrum miasta, do dziś mieszkają tam lokatorzy, a bunkier podobno służy za piwniczny składzik ;)

 

POMORSKA GÓRA PIASKU

Pomorska Góra Piasku to nieoficjalna nazwa nasypu piaskowego o wysokości ponad 66m i 245 m nad poziomem morza. Gigantyczna górę piachu widać nawet z kosmosu – olbrzymia żółta łacha wśród zieleni lasów. Jej ogrom najbardziej widać u podnóża – hałda ma szerokość 600m, a długość 200m – ma 30 hektarów powierzchni - sporo gdybyśmy chcieli obejść ją wokoło. Wzniesienie powstało w efekcie długoletniego wydobywania kruszywa w okolicy. Szacuje się, że do jego usypania wykorzystano około 8 milionów ton piasku. Ale widok z góry jest wart niełatwej wspinaczki na szczyt. Jest stromo i z każdym krokiem piasek osuwa się pod nogami, ale z góry rozpościera się widok na okolicę w promieniu kilkudziesięciu kilometrów - lasy, daleko połyskujące jeziora, zabudowania no i oczywiście mnóstwo piasku ;) samochód najlepiej zaparkować TUTAJ skąd leśną drogą w kilka minut dojdziecie do góry.

 

SĘPÓLNO WIELKIE

Trasa o długości 6 km wiedzie wzdłuż umocnień wykonanych w 1936 roku (czas przejścia ok. 2,5 h) szlakiem oznakowanym czarnym kwadratem na białym tle. Można obejrzeć dwa szańce nawiązujące do XIX-wiecznych fortyfikacji. W jednym wybudowano trzy schrony, w drugim dwa. Na szańcach zasadzono jeżyny żeby zastępowały zasieki z drutu kolczastego. Interesujący jest także schron dowodzenia, który ze względu na bliskie sąsiedztwo drogi był ucharakteryzowany na szopę. Stąd właśnie rozpoczynamy marsz zostawiając samochód na leśnej drodze, którą prowadzi szlak. Rzeźba terenu jest tu bardzo zróżnicowana - tworzą ją wzgórza morenowe, wały ozów, równiny sandrowe, rynny polodowcowe i zagłębienia wytopiskowe, dlatego przygotujcie się na wyczerpujący marsz. Szczególnie tam, gdzie szlak jest poprowadzony przez las - polecamy długie spodnie i wygodne buty! Już samo odnajdowanie znaków w gęstym lesie usianym okopami będzie wyzwaniem... Ostatni odcinek prowadzi drogą asfaltową, którą wracamy do Sępólna, a następnie schronu dowodzenia.

 

Trasa ze Skwieraw do Białego Boru zajmie Wam około godzinę i kwadrans - po drodze będziecie mijali Bytów i Miastko. Pomorska Góra Piasku czy fortyfikacje w Sępólnie Wielkim są w granicach 10 minut jazdy od Białego Boru. W Białym Borze jest także kąpielisko miejskie nad jeziorem Łobez gdzie możecie zrelaksować się po trudach wycieczki :)

DO POBRANIA: